İcra takibinde borçlu, ödeme emrine yedi gün içinde yazılı veya sözlü olarak itiraz eder. Bu durumda takip durur. İtiraz ile duran takipte alacaklının iki seçeneği vardır. Bunlar genel mahkemede itirazın iptali davası veya icra mahkemesinde itirazın kaldırılması yoluna başvurmaktır. İtirazın kesin kaldırılması, borçlunun itirazı sonucunda duran takibe yeniden devam etmeyi sağlayan icra hukuku yoludur. İİK 68. maddeye göre, alacaklı borcun dayanağı yazılı bir belgeye (örneğin borçlunun imzasını ikrar ettiği senet veya resmi makamlardan usulüne uygun alınmış bir belge) dayanıyorsa, itiraz tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde icra mahkemesine başvurarak itirazın kaldırılmasını ister. Bu dava dava niteliği taşımaz, basit yargılama usulündedir. Sonucu sadece takip işlemleri için kesin hüküm doğurur.
DAVAYI AÇABİLECEK TARAFLAR
İtirazın kaldırılması davasını yalnızca alacaklı açar. Yani alacağın asıl sahibi, alacağı devralan kişi veya alacaklının mirasçıları bu talepte. Borçlu kendisi itirazı geri çekmedikçe alacaklı, takip konusu alacağın gerçekten geçerli olduğuna ilişkin güçlü kanıtı varsa icra mahkemesinden itirazı kaldırmasını talep eder. Eğer alacağın dayanağı İİK 68-68a’da sayılan belgelerden birine bağlı değilse, alacaklı yalnızca genel mahkemede itirazın iptali davası açar. Bu yolla itirazın kaldırılmasını talep edemez.
İTİRAZIN KALDIRILMASI DAVASININ ŞARTLARI VE GEREKLİ BELGELER
İtirazın kesin kaldırılması için şu şartlar bir arada olmalıdır:
- Geçerli bir itiraz olmalı: Borçlu ödeme emrine süresi içinde itiraz etmiş olmalı ve bu itiraz geçerli kabul edilmelidir. (İtiraz süresi genellikle tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür.)
- Takip dayanağı belgeye dayanmalı: Dava, İcra ve İflas Kanunu’nun 68. maddesinde sayılı belgelerden biriyle desteklenen takipte mümkündür. Buna göre takip, borçlunun imzasını ikrar ettiği adi senet, borçlunun imzası noter onayıyla onaylanmış senet, resmî daire veya yetkili makamların usulüne uygun verdiği makbuz/ belge veya bankalar ve kredi kurumlarının düzenlediği belgeler gibi evraklardan birine dayanmalıdır. Örneğin kira sözleşmesi veya satış sözleşmesi gibi noter tasdikli belge de bu kapsamda olabilir. Bu belgeler arasından en az birine dayanmak zorunludur; aksi halde alacaklı itirazı kaldırma yoluna başvurmamalı, yalnızca itirazın iptali davası açmalıdır.
- Hak düşürücü süreye uyulmalı: İtirazın kaldırılması talebi, borçlunun itirazının alacaklıya tebliğinden itibaren 6 ay içinde icra mahkemesine yapılmalıdır. Bu 6 aylık süre hak düşürücü niteliktedir. Mahkeme tarafından resen kontrol olur. Süre içinde başvurulmazsa aynı alacak için yeniden ilamsız takip açılamaz.
Gerekli belgeler konusu özetlenirse: Alacaklı, başvurusunda takip dayanağı olarak sayılan belgelerden birini dosyaya sunar. Bu belgeler şunlardır:
- İmzası borçlu tarafından ikrar olmuş yazılı senet (örneğin imzalı çek veya senet).
- Borçlunun imzası noter tarafından onaylanansenetler.
- Resmî dairelerin veya yetkili makamların usulüne uygun verdikleri makbuz veya belgeler (örneğin mahkeme kararı, belediye veya vergi dairesi yazısı).
- Kredi kurumlarınca düzenlenen hesap özeti, kredi sözleşmesi, banka dekontu gibi belgeler.
Eğer alacak bu belgelerden hiçbiri ile ispat edilemiyorsa, bu yola başvurmak mümkün değildir.
DAVA SÜRESİ VE USULÜ
İtirazın kaldırılması davası, itirazın alacaklıya tebliği tarihinden itibaren 6 ay içinde icra mahkemesine açılır. Yetkili mahkeme, icra takibinin yapıldığı icra dairesinin bağlı olduğu icra hukuk mahkemesidir. Dava dilekçe ile açılır. Mahkeme, İİK md.70 ve 18/1’in öngördüğü şekilde basit yargılama usulü uygular. Bu usulde taraflar duruşmaya çağrılır ve sadece yazılı belgelere dayalı sınırlı bir inceleme yapılır.
Duruşmada hâkim her iki tarafı dinler. Borçlu, mahkeme huzurunda olmak zorundadır. Mahkeme gerek görürse imza tespiti için bilirkişi incelemesi de yapma hakkı vardır.
TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Bu davada genel hukuk usullerinin çoğu devre dışı kalır. Taraflar tanık dinletemez, yemin veremez ve mahkeme sadece sunulan belge üzerinden sınırlı inceleme yapar. Alacaklı yalnızca kendi talebini savunur, borçlu ise itirazının haklı olduğunu sadece belge sunarak ispatlayabilir.
Önemli noktalar şunlardır:
- Borçlunun delil yükü: Borçlu, itirazının dayanağı olarak bir belge sunamazsa, mahkeme itirazın kaldırılmasına karar verir. Yani alacaklı, sadece İİK 68/1’in aradığı belgelere dayanıyorsa, borçlunun belge gösterememesi halinde alacaklı lehine karar çıkar.
- Sunulan belge ispat sağlarsa: Eğer borçlu itirazını destekleyen belgelerden birini (örneğin imzalı senet veya noter onaylı sözleşme) sunabilirse, mahkeme talebi esasa girerek reddeder. Yani borçlu, alacaklının elindeki belgeyi geçerli kanıt olarak gösterirse itiraz devam eder.
- Kararın cezai yaptırımları: Mahkeme itiraz kaldırılması talebini kabul veya reddederken, her iki durumda da zarar gören tarafa tazminat ödeyebilir. İtiraz kaldırıldığında (talep kabul edildiğinde) borçlu, reddedildiğinde ise alacaklı, diğer tarafın talebi üzerine %20’den aşağı olmamak üzere bir para cezasına (tazminata) mahkûm olur. Örneğin itiraz hakkaniyetsiz bulunursa borçlu itirazı kaldırdırdığı için ceza öder, aksine alacaklı haksız itirazla baş edemediyse ceza ödemek zorunda kalır.
KARAR SONRASI İŞLEMLER VE SONUÇLARI
Mahkeme itirazı kesin olarak kaldırırsa, icra takibi kaldığı yerden devam eder. Borçluya üç gün içinde mal beyanı yapma yükümlülüğü doğar. Yani borçlu, alacaklının talebi üzerine 3 gün içinde varlıklarını, kazançlarını ve borcunu nasıl ödeyebileceğini bildirmek zorundadır. Bu süre takibin kesinleştiği tarihten değil, itiraz kaldırma kararının tebliğinden itibaren başlar. Borçlu beyan yükümlülüğünü yerine getirmezse, mahkeme bir defaya mahsus üç aya kadar hapis cezası verir.
Eğer itiraz kaldırılması talebi reddedilirse, alacaklı bu aşamada borçluya karşı icra takibine devam edemediği için dava açma hakkı bulur. İtiraz kaldırılmadığına dair kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde itirazın iptali davası açar.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER VE HUKUKİ DESTEK
- Süreyi kaçırmayın: 6 aylık hak düşürücü süreyi aşmamak çok önemlidir. Süre içinde başvuru yapılmazsa aynı alacak için yeniden takip başlatılamaz.
- Belge kontrolü: İtirazın kaldırılması ancak İİK’daki belgelerle mümkündür. Elinizde geçerli bir belge yoksa bu davayı açmayın ve doğrudan itirazın iptali davasına yönelin.
- Davanın kapsamı sınırlıdır: İtiraz kaldırılması davası esasa girmez (borcun varlığını genel olarak incelemez). Bu nedenle alacak miktarı veya borcun kaynağı tartışılmayacak, yalnızca sunulan belge üzerinden itirazın haklılığı ölçülecektir.
- Profesyonel destek: Konu teknik ve usul yoğun bir icra hukukudur. Sürelerin kaçırılması, belge eksikliği ya da usul hataları alacaklıya telafisi olmayan sonuçlar doğurur. Bu yüzden dava açmadan önce mutlaka bir icra hukuku avukatından destek alın.
Unutulmamalıdır ki itiraz kaldırılması, alacaklı lehine hızlı çözüm sağlayan icra hukuku yoludur. Ancak işlem yalnızca usulüne uygun zaman, yer ve koşullar sağlandığında mümkündür. Uzman bir avukat yardımıyla gerekli şartları sağlamak ve süreci doğru yönetmek hem zamandan hem de masraftan tasarruf sağlar.
SSS (SIK SORULAN SORULAR)
- ❓ İtirazın kesin kaldırılması davası kaç günde sonuçlanır?
➤ Mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişmekle birlikte genellikle 6-12 ay içinde sonuçlanır. - ❓ Bu davayı kaybeden alacaklı ne yapar?
➤ Alacaklı, genel mahkemede itirazın iptali davası açar.
⚖️ İCRA TAKİP SÜREÇLERİNDE YANINIZDAYIZ!
İcra takibi ve itirazın kesin kaldırılması için profesyonel destek almak istiyorsanız, bizimle iletişime geçin.
Bizimle iletişime geçin – Size en doğru hukuki desteği sağlayalım.
📌 Menderes İcra Avukatı – Av. Ardahan ÇAKIR
📞 +90 530 180 82 49